Władysław Marcinkowski (1906–1996)

Wojsko i służby mundurowe

Władysław Marcinkowski, znany również pod pseudonimem Jaxa, to postać, która zapisała się w historii Polski jako wybitny inżynier oraz aktywny d działacz polityczny, związany z narodową orientacją. Urodził się 26 maja 1906 roku w Skarżysku-Kamiennej, a jego życie zakończyło się 18 marca 1996 roku.

W czasie niemieckiej okupacji, Marcinkowski był jednym z kluczowych organizatorów oraz przywódców Organizacji Wojskowej Związek Jaszczurczy, a także pełnił funkcję pułkownika w Naszych Siłach Zbrojnych. Jego działalność w tych trudnych czasach świadczy o jego odwadze oraz zaangażowaniu w walkę o niepodległość kraju.

Życiorys

Władysław Marcinkowski przyszedł na świat w Skarżysku-Kamiennej jako potomek ówczesnego dyrektora lokalnej odlewni „Kamienna”. Jego dzieciństwo związane było z Rostowem nad Donem, jednak w 1918 roku, razem z rodzicami, osiedlił się w Warszawie. Tam zakończył edukację w Gimnazjum im. Stanisława Staszica. W 1931 roku otrzymał dyplom inżyniera na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej. W okresie międzywojennym spędził czas na wojskowym szkoleniu, uczestnicząc w kursach w Szkole Podchorążych Centrum Wyszkolenia Saperów oraz w Centrum Wyszkolenia Broni Pancernych. Ukończył też kurs Dowódców Batalionu Piechoty dla Oficerów Technicznych. W latach 1937–1939 był wydawcą antysemickiego czasopisma pod nazwą „Alarm : organ Związku Polskiego Okręgu Warszawskiego : tygodnik społeczno-gospodarczy”. Przed wybuchem II wojny światowej pracował w firmie inżynieryjnej, którą założył jego ojciec. Po inwazji Niemiec na Polskę, Marcinkowski brał czynny udział w polskiej wojnie obronnej we wrześniu 1939 roku, dowodząc plutonem w 1 dywizjonie pociągów pancernych. W czasie niemieckiej okupacji, był jednym z liderów Grupy Szańca, formacji powiązanej z Obozem Narodowo-Radykalnym ABC. Został także jednym z organizatorów Związku Jaszczurczego, w którym prowadził działania w pionie wojskowym. Po utworzeniu Narodowych Sił Zbrojnych, zasiadał w ich najwyższym organie politycznym – Tymczasowej Narodowej Radzie Politycznej. Warszawę opuścił przed wybuchem powstania warszawskiego, a 13 sierpnia 1944 roku objął stanowisko zastępcy dowódcy Brygady Świętokrzyskiej NSZ. Uczestniczył w walkach tej Brygady, a po wojnie, pozostał na emigracji, osiedlając się w Kanadzie w 1951 roku. W 1944 roku otrzymał odznaczenie Złoty Krzyż Narodowego Czynu Zbrojnego. Warto również wspomnieć, że jest autorem autobiograficznej książki „Wspomnienia 1934-1945”.

Przypisy

  1. LudwikL. Heinrich LudwikL., WładysławW. Marcinkowski WładysławW., Alarm: organ Związku Polskiego - Okręgu Warszawskiego: tygodnik społeczno-gospodarczy, Władysław Marcinkowski, 1937–1939, OCLC 839132850 [dostęp 21.03.2023 r.]
  2. Sławomir Czyż: Marcinkowski Władysław ps. "Jaxa". www.nsz.com.pl. [dostęp 30.04.2019 r.]
  3. a b c d Paweł Brojek: Władysław Marcinkowski ps. „Jaxa” – zastępca dowódcy Brygady Świętokrzyskiej. prawy.pl. [dostęp 13.08.2017 r.]
  4. a b Władysław Marcinkowski. muzeumonr.wordpress.com. [dostęp 13.08.2017 r.]
  5. Leszek Żebrowski: Narodowe Siły Zbrojne. Dokumenty, struktury, personalia. Tom 3. Warszawa: Burchardt Editions, 1996, s. 103.
  6. WładysławW. Marcinkowski WładysławW., Wspomnienia 1934-1945, Warszawa: Burchard Edition, 1998, ISBN 83-87654-00-0.

Oceń: Władysław Marcinkowski (1906–1996)

★★★★★
Średnia ocena:4.8 Liczba ocen:12